واتر پمپ یکی از اجزای اصلی و ضروری سیستم خنک کننده به شمار می آید . موضوعی که ذهن بسیاری از صاحبان خودرو را به خود مشغول کرده است، نگرانی و عدم اطلاع از نشانه های هشدار آن می باشد . از طرفی وجود کالاهای تقلبی و پرداخت هزینه های تعمیر از دیگر دغدغه های آن هاست .
واتر پمپ چیست؟
واتر پمپ یا پمپ آب (Water Pump) یکی از مهمترین اجزای سیستم خنک کننده است که وظیفه اصلی آن به جریان در آوردن مداوم مایع خنک کننده در داخل موتور برای تنظیم دمای آن است . به طور معمول تسمه تایم، واتر پمپ را بطور مستقیم می‌چرخاند و یا تسمه کمکی که به پولی سر واتر پمپ متصل است پروانه درون آن را به چرخش در می‌آورد . پس می‌توان نتیجه گرفت که فعالیت واتر پمپ با فعالیت موتور در ارتباط است . البته در بعضی از خودروهای جدید واتر پمپ بصورت برقی به حرکت در می‌آید . در تصویر زیر سمت راست یک واتر پمپ برقی و سمت چپ یک واتر پمپ با حرکت مکانیکی را مشاهده می‌نمایید:
مطمئنا همه ما حداقل یک بار در زندگیمان، عبارت جوش آوردن را شنیده ایم . یکی از دلایل جوش آوردن خودرو، عدم کارکرد درست سیستم خنک کننده است .
سیستم خنک کننده متشکل از رادیاتور، انواع جنت، ترموستات، واتر پمپ، فن رادیاتور و شمع آب می باشد . واتر پمپ یا پمپ آب قطعه ای است که وظیفه انتقال و جریان آب را به قسمت های مختلف سیستم خنک کننده و سیلندر خودرو بر عهده دارد . هنگامی که موتور خودرو شروع به گرم شدن می کند، این قطعه با انجام یک سری اقدامات و هدایت آب و ضد یخ به قسمت های مختلف موتور، موجب پایین آوردن دمای آن می گردد .
بعد از فرآیند خنک سازی موتور، آب را مجددا به سمت رادیاتور بازگشت می دهد، تا برای اقدامات بعدی، آب خنک و سرد آماده شود .
واتر پمپ چگونه کار می کند؟
هنگامی که موتور خودرو روشن می شود یا به عبارتی در محفظه احتراق انفجاری صورت می گیرد، موتور خودرو شروع به گرم کردن می کند . در این وضعیت واترپمپ آب را از رادیاتور گرفته و از طریق ورودی سیلندر به درون محفظه و مجراهای موتور ارسال می کند . سیلندر دارای یک ورودی و خروجی است که در ورودی سرسیلندر یک ترموستات قرار داده شده است و بر روی آن عددی نوشته شده که حداکثر دمای آب را نشان می دهد .
آب، درون محفظه گرم موتور چرخش کرده و شروع به خنک سازی آن می کند . این فرآیند آنقدر ادامه می یابد تا دمای آب به یک حد معینی برسد . سپس خروجی سیلندر ها باز شده و آب به سمت رادیاتور برگشت داده می شود . بر روی خروجی ترموستات یک قطعه با نام فشنگی نصب شده است که دمای آب را اندازه گرفته و به سمت ECU ارسال می کند .
بعد از دریافت پیام توسط ECU ، فرمان روشن شدن فن توسط ECU به رله های فن صادر می گردد . فن ها آب درون رادیاتور را خنک کرده و مجددا فشنگی دمای آب را اندازه گیری کرده و به ECU اطلاع می دهد . بعد از اخذ تاییدیه، آب مجددا توسط واتر پمپ به سمت موتور ارسال گشته و از طریق سیلندر وارد آن می گردد . فرآیند خنک سازی تا مادامی که ترموستات دمای آب را تایید کند ، ادامه می یابد . سپس بعد از بالارفتن دمای آب و هم اندازه شدن آن با ترموستات، خروجی باز شده و مجددا این مراحل تکرار می شوند .
اجزای تشکیل دهنده واتر پمپ
واتر پمپ ها از 6 بخش اصلی تشکیل شده که در ادامه به توضیح آن ها می پردازیم:
- پولی
- هاب
- بلبرینگ
- پوسته
- مکانیکال سیل
- آب پخش کن
پولی واتر پمپ
پولی ها به عنوان یک واسط، مسئول اتصال موتور و واتر پمپ است . این قطعه از چنس چدن یا ورق فولادی تهیه می گردد . بر روی این قطعه شیارهایی تعبیه شده است که متناسب با تسمه های انتخاب می شوند .
هاب
هاب ها وظیفه اتصال بین میل بلبرینگ و پولی را در پمپ آب بر عهده داشته و بر روی میل پرس شده اند . این قطعه نیز همانند پولی از جنس فولاد و چدن ساخته می شود .
بلبرینگ
در اغلب خودروهای امروزی از نسل جدید بلبرینگ ها استفاه می گردد که از دو ردیف ساچمه در ساخت آن ها استفاده شده است . در این نوع قطعه بر خلاف نوع قبلی خود، کنس داخلی نداشته و شفت نقش آن را ایفا می کند . این نوع طراحی فضای بیشتری را به ساچمه ها اختصاص داده و در پی آن نیروی بیشتری را نسبت به نوع قبلی خود تحمل می کنند و طول عمر بالایی دارند .
در طراحی و ساخت همه بلبرینگ ها از کاسه نمد به منظور جلوگیری از خروج گریس و ورود گرد و غبار قرار داده شده است .
پوسته
این قطعه به منظور هدایت سیال به شلنگ ها برای انتقال مایع خنک کننده به قسمت های مختلف و موتور و کاهش هدر رفت انرژی می باشد . این قطعه در خودروهای سنگین از جنس چدن و در خودروهای نیمه سبک و سبک از جنس آلومینیوم تولید می گردد . پوسته واتر پمپ به عنوان یک پایه عمل کرده وسایر قطعات بر روی آن نصب می گردند . در نهایت این قطعه بر روی سیلندر قرار داده می شود .
مکانیکال سیل
مکانیکال سیل به صورت یک تکه در ابعاد کوچکتر طراحی شده و کارایی بالایی دارد . این قطعه به دلیل عدم ورود مایع خنک کننده به درون بلبرینگ ها مورد استفاده قرار گرفته است .
آب پخش کن
آب پخش کن ها در طی فرآیند ریخته گری چدن، کشش و فرم، تزریق پلیمر، ورق کاری و روش های دیگر ساخته می شوند . این قطعه فشار هیدرولیک لازم جهت ارسال مایع خنک کننده به قسمت های مختلف موتوررا تامین می کند .
دلایل خرابی واتر پمپ
خرابی واتر پمپ در درجه نخست روی واشر سرسیلندر اثر می‌گذارد . گرم‌ترین قسمت پیشرانه خودرو نزدیک به واشر سرسیلندر است . خودروهایی که تجربه سوزاندن این قطعه یعنی واشر سرسیلند را دارند در هنگام فروش با افت قیمت قابل‌توجهی روبه‌رو می‌شوند . پس به اهمیت واتر پمپ سالم دقت کنید و نگذارید که خرابی آن باعث تخریب قطعات دیگر و کاهش ارزش خودرویتان شود . از جمله دلایلی که باعث می‌شود، این قطعه در خودرو تخریب شود ، باید به موارد زیر اشاره کرد:
- یخ‌زدگی آب درون موتور
- زنگ‌زدگی پره‌های داخلی واتر پمپ
- وجود خوردگی در دنده و قسمت‌های دیگر
- نبود ضدیخ در سیستم خنک‌کننده خودرو
دقت کنید که در میان این دلایلِ خرابی واتر پمپ ، یخ‌زدگی آب درون موتور باعث شکستن واتر پمپ می‌شود . درباره علت دیگر که نبود ضدیخ در سیستم هست هم نیاز به یک توضیح وجود دارد: حتی اگر ضدیخ درون خودرو موجود باشد اما جنس و کیفیت آن مرغوب ارزیابی نشود ، باز هم امکان تخریب واتر پمپ خواهد بود .
علائم خرابی واتر پمپ
- شنیدن صدا از واتر پمپ
شُل‌شدن قرقره واتر پمپ در هنگام رانندگی با سرعت بالا باعث بروز صدایی می‌شود که تشخیص آن سخت نیست . این صدای ناله مانند نشان از فرسودگی و خرابی واتر پمپ دارد . پس اگر چنین چیزی برای خودرویتان رخ داد ، حتما موضوع را پیگیری کنید تا به بخش‌های مختلف موتور آسیبی وارد نشود .
- خروج بخار از موتور خودرو
یکی دیگر از نشانه‌های خراب‌شدن واتر پمپ این است که بخاری از رادیاتور یا موتور خودرو بیرون می‌آید . علت چیست و ارتباط این نشانه با خرابی پمپ آب در چیست؟ همان‌طور که گفته شد ، واتر پمپ وظیفه خنک‌سازی موتور خودرو را بر عهده دارد . زمانی که این قطعه دچار اختلال و خرابی می‌شود، دمای موتور هم بالا می‌رود و بخار از آن بلند می‌شود . این بخار از زیر کاپوت بیرون می‌زند . با دیدن آن، سریع وارد عمل شوید و خودرو را پارک کنید و به سراغ متخصص بروید .
- نشتی مایع خنک‌کننده
زمانی که واتر پمپ خراب و کهنه می‌شود ، واشرهایش حالتی فرسوده پیدا می‌کنند . این فرسودگی باعث نشت مایع خنک‌کننده از واتر پمپ می‌شود . برای اینکه در دردسر نیافتید ، همیشه وضعیت مایع خنک‌کننده را بررسی کنید و اگر دیدید که در حوالی پمپ آب ، مایعی سبز یا قرمز نشت داده است، حتما به مکانیک مراجعه کنید . مایع خنک‌کننده معمولا به رنگ سبز یا قرمز است .
- داغ‌شدن موتور
داغ‌شدن موتور بسیار خطرناک است . یکی از دلایل آن هم می‌تواند خرابی واتر پمپ باشد . اگر خودرویی پیشرفته دارید از راه صفحه مانیتور داخلی می‌توانید دمای موتور را بررسی کنید . اگر هم خودرویی بدون این تجهیزات دارید ، با دست‌زدن به موتور می‌توانید دمای آن را بررسی کنید . برای بررسی خرابی واتر پمپ به موتور دست بزنید و ببینید که آیا بیش از حد داغ شده است یا خیر. این حرارت زیاد می‌تواند نشانه تخریب واتر پمپ باشد .
- نوسانات دمایی خودرو
زمانی که سیستم خنک‌کننده خودرو به‌درستی کار میکند ، در طیف‌های دمایی مختلف شاهد ثابت‌بودن دما خواهید بود . اما اگر دما بین دو حالت عادی و بالا نوسان پیدا میکند ، احتمال دارد که پای خرابی واتر پمپ به میان باشد . البته این علامت فقط نشان‌دهنده خرابی پمپ آب نیست اما نیاز به بررسی وضعیت واتر پمپ دارد .
- روشن‌شدن چراغ هشدار دمای آب
تخریب واتر پمپ باعث داغ‌شدن موتور می‌شود . این وضعیت آمپر را بالا می‌برد و چراغ هشدار دمای آب را هم روشن خواهد کرد . فرقی نمی‌کند که خودرویی خارجی دارید یا از تولیدات داخلی استفاده می‌کنید ؛ در هر حال ، روشن‌شدن چراغ هشدار دمای آب می‌تواند یکی از دلایل خرابی واتر پمپ خودرو باشد .
- عملکرد نامطلوب کولر خودرو
یکی دیگر از نشانه‌های هشداردهنده خرابی پمپ آب عملکرد نامطلوب کولر خودرو است . پس اگر کولر خودرویتان به‌درستی عمل نمی‌کند ، بدانید و آگاه باشید که مثلا شاید پای خرابی پمپ آب به میان است و باید این قطعه را بررسی کنید .
- شنیدن صدای ساییدگی از موتور
کاپوت خودرو را بالا بزنید و سعی کنید به صدای موتور گوش بدهید . یکی از نشانه‌های تخریب پمپ آب ، شنیدن صدایی شبیه ساییدگی از موتور است . البته تشخیص این صدا برای متخصصان و راننده‌های باتجربه ساده به نظر می‌رسد و شاید برای دیگران کمی دشوار باشد .
جلوگیری از خرابی واتر پمپ
از راه‌هایی برای جلوگیری از خرابی پمپ آب خودرو می توان به نکات زیر اشاره نمود :
۱. تعویض مایع خنک‌کننده
یکی از روش‌های جلوگیری از خرابی واتر پمپ این است که مایع خنک‌کننده را بنا به نظر شرکت سازنده خودرو در فاصله زمانی توصیه‌شده و مناسب تعویض کنید . اگر اجازه بدهید که مایع خنک‌کننده کهنه و فرسوده شود ، واتر پمپ هم زنگ خواهد زد و شما را به دردسر می‌اندازد .
۲. توجه و دقت در زمان تعویض تسمه واتر پمپ
در زمان تعویض تسمه واتر پمپ به ترازبودن آن با پولی تسمه دقت داشته باشید . تسمه نباید شل یا سفت هم باشد . شل‌بودن یا سفتی و کشیدگی بیش از حد تسمه مانع از عملکرد صحیح پمپ آب می‌شود و خرابی به بار می‌آورد .
۳. تعویض تسمه تایم فرسوده
در هنگام تعویض واتر پمپ حتما به تعویض تسمه‌تایم هم دقت داشته باشید . تسمه تایم فرسوده باعث خرابی واتر پمپ می‌شود . معمولا عمر مفید این دو قطعه هم‌زمان است .
معمولا پیدا کردن خرید واتر پمپ اصل دشوار است ، با توجه به وارداتی بودن واتر پمپ اصل پیدا کردن فروشگاه معتبر کمی دشوار و سخت است . اما نگران نباشید شما می‌توانید خیلی سریع با تماس با کارشناسان مرکز یدک خیلی فوری با همکاران ما در تماس باشید تا در سریع‌ترین زمان ممکن با بهترین قیمت واتر پمپ اصلی هیوندای توسان قدیم را تهیه کنید . تمامی محصولات مرکز یدک ضمانت شده توسط این فروشگاه است که می‌توانید آنرا تهیه کنید .
در ادامه به معرفی واتر پمپ های موجود در فروشگاه مرکز یدک می پردازیم :
سخن آخر
هر چه اطلاعات بیشتری درباره بخش‌ها و قطعات مختلف خودرو داشته باشید ، عمر مفید وسیله تان هم بیشتر خواهد شد . با رسیدگی به بخش‌های مختلفی که دچار آسیب شده‌اند ، عملکرد خودرویتان بهبود پیدا میکند و هزینه های گزاف هم روی دستتان نخواهد ماند .